Co to są stereotypy? Dlaczego tak łatwo się tworzą?

Każdy z nas słyszał o stereotypach. Ale czy potrafimy dokładnie powiedzieć, czym one są?

Czym jest stereotyp?

Socjolodzy i psycholodzy już od dawna zajmują się stereotypami. Są bowiem bardzo ważną częścią tego, jak postrzegane są grupy społeczne i pojedyncze osoby. W skrócie stereotyp to uproszczony i bardzo uogólniony obraz danej grupy społecznej. Co ważne stereotypowe postrzeganie przypisuje pewne cechy każdej osobie należącej do danej grupy. Znamy to wszyscy – kobiety są opiekuńcze, a mężczyźni za to władczy.

Czym wyróżniają się stereotypy?

Każdy stereotyp – niezależnie od tego, jaką treść przekazuje – ma określone cechy, które upodabniają go do innych stereotypów. Każdy stereotyp jest sztywny – nie ma tutaj żadnej możliwości modyfikacji. Każda kobieta od dziesięcioleci ma za zadanie karmić rodzinę – musi być dobrą kucharką. Mężczyzna zaś musi rodzinę utrzymać– musi więc mieć dobrą pracę i zarobki. Ten pogląd nie zmienia się, pomimo iż kobiety także pracują na pełny etat, ale jednocześnie też są matkami. Dzieje się też dlatego, iż stereotypy są dziedziczone kulturowo – przekazuje je każda osoba wychowana w tym samym kręgu kulturowym.

Co ważne, pomimo codziennych doświadczeń, każdemu z nas trudno się pozbyć myślenia stereotypami. Wiele osób wręcz odrzuca informacje, które są niezgodne ze stereotypami lub traktowane są jako wyjątek.

Po co powstają stereotypy?

Choć stereotypy często stają się krzywdzące lub wręcz szkodliwe, to jednak powstają nie bez powodu. Pisząc najkrócej – stereotypy powstają, ponieważ dzięki temu nasze umysły mogą lepiej funkcjonować. Każdy z nas niemal podświadomie szuka wzorców funkcjonowania rzeczywistości wokół nas. Takich wzorców szukamy także poznając ludzi. Szybko klasyfikując osobę do jakiejś stereotypowej grupy odnajdujemy się w nowej sytuacji i wiemy, jak się zachować. Wiemy także, jak się porozumieć.

Poprzez duże uogólnienie stereotypy upraszczają też poznawanie rzeczywistości – nie musimy bowiem za każdym razem przyswajać ogromnej ilości informacji, by poznać np. nowe zjawiska.

Stereotypy mogą mieć także funkcje negatywne. Sprawiają bowiem, że różnym osobom przypina się łatki, które nie mają nic wspólnego z rzeczywistością. Przecież blondynka może być doskonałym inżynierem, a mężczyzna czułym opiekunem dzieci. Stereotyp może wręcz służyć do manipulacji.